Τα σήματα Μορς -SOS

 

Τηλέγραφος

Ο ηλεκτρικός τηλέγραφος είναι μια διάταξη με την οποία γραπτά σημεία μεταδίδονται από τον ένα σταθμό στον άλλο με τη βοήθεια του ηλεκτρικού ρεύματος.

Κάθε τηλεγραφικό σύστημα αποτελείται από:

• την πηγή της ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι ηλεκτρική στήλη, γεννήτρια ή συσσωρευτής,
• το μηχάνημα - πομπό για την παραγωγή διακοπτόμενου ηλεκτρικού ρεύματος,
• τη γραμμή για τη μεταβίβαση του ρεύματος από τον ένα σταθμό στον άλλο και
• το μηχάνημα - δέκτη για τη λήψη των διακοπτόμενων ρευμάτων και τη μετατροπή τους σε γραπτά, ηχητικά ή οπτικά σημεία.
  

Η πρώτη τηλεγραφική μηχανή εφευρέθηκε από τον Σάμιουελ Μορς το 1838. Ο Μορς σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να διαβιβάσει με δύο σύρματα ηλεκτρικό ρεύμα με διακοπές. Οι διακοπές θα αντιπροσώπευαν τα γράμματα του αλφαβήτου. Έτσι επινόησε ένα αλφάβητο, που αποτελείται από ρεύμα μικρής και μεγάλης διάρκειας (στιγμές και γραμμές ή παύλες). Ο συνδυασμός στιγμών και γραμμών δίνει όλο το αλφάβητο και τους αριθμούς 0 ως 9.
Το σύστημα Μορς τέθηκε σε εφαρμογή. Η πρώτη σπουδαία τηλεγραφική επικοινωνία έγινε μεταξύ Ουάσιγκτον και Βαλτιμόρης στις Η.Π.Α. Αργότερα η ενσύρματη τηλεπικοινωνία τελειοποιήθηκε. Στην αρχή τα σήματα Μορς τα κατέγραφε η συσκευή λήψης πάνω σε ταινία. Κατόπιν χρησιμοποιήθηκαν ηχεία και η λήψη γινόταν κύρια με το αφτί. Σήμερα σχεδόν παντού χρησιμοποιούνται συσκευές που μετατρέπουν αυτόματα τα σήματα Μορς σε αλφάβητο.

Κώδικας Μορς

Ο Κώδικας Μορς είναι μια μέθοδος για μετάδοση πληροφορίας με παλμούς μικρής και μεγάλης διάρκειας ή σημάδια -τελείες και παύλες. Επινοήθηκε για τη μετάδοση μηνυμάτων μέσω τηλεγράφου στα μέσα του 1830 από τον Σάμιουελ Μορς.

Αρχικά δημιουργήθηκε για τον ηλεκτρικό τηλέγραφο του Σάμιουελ Μορς στα μέσα της δεκαετίας του 1830. Επίσης χρησιμοποιήθηκε εκτενώς στην πρώιμη ραδιοεπικοινωνία από τις αρχές του 1890. Η χρήση του προϋποθέτει την ύπαρξη ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού, για το λόγο αυτό η ανάπτυξη πιο σύγχρονων μεθόδων και τεχνολογιών επικοινωνίας συνέβαλε στην κατάργησή του στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Σήμερα χρησιμοποιείται μόνο σε εξειδικευμένες εφαρμογές όπως οι ραδιοφάροι. Επίσης χρησιμοποιείται συστηματικά από τους ραδιοερασιτέχνες. Ο κώδικας Μορς είναι ο μόνος ψηφιακός κώδικας που μπορεί να ληφθεί ακουστικά από ανθρώπους, πράγμα που τον κάνει κατάλληλο για αυτόματη αποστολή σύντομων ψηφιακών μηνυμάτων σε φωνητικά κανάλια.

Τεχνολογία κώδικα Μορς

Ιστορικά, ο κώδικας Morse χρησιμοποιήθηκε από πολλές υπηρεσίες ραδιοεκπομπών, όπως εμπορική τηλεγραφία, ναυτιλιακές επικοινωνίες, αεροναυτιλία, στρατιωτικές επικοινωνίες και φυσικά από τους ραδιοερασιτέχνες, από τους οποίους συνεχίζει να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, έχοντας φανατικούς φίλους στις τάξεις τους.

Πρόκειται για το γνωστό τύπο εκπομπής CW ( = continuous wave, συνεχές κύμα) κατά τον οποίο ο ραδιοερασιτέχνης δεν συνομιλεί με φωνή αλλά μέσω ενός ειδικού διακόπτη (χειριστήριο) στέλνει βραχείς ή μακρείς ήχους [τελείες ή παύλες] μέσω του ασυρμάτου του. Η ταχύτητα μετάδοσης μετράται σε «Λέξεις ανά Λεπτό» [Words per Minute, W.P.M.] ή «Χαρακτήρες ανά Λεπτό».
Πλέον, μετά από αποφάσεις διεθνών φορέων του ραδιοερασιτεχνισμού, η γνώση του κώδικα δεν είναι απαραίτο προσόν για τη χορήγηση της ραδιοερασιτεχνικής άδειας εκπομπής. Όμως, για τα πλήρη δικαιώματα εκπομπής σε όλες τις ζώνες (και ειδικά στα βραχέα κύματα [HF]), στις περισσότερες χώρες η γνώση του κώδικα είναι υποχρεωτική


Πλεονεκτήματα χρήσης κώδικα Μορς

1. Μία παύλα (dash) χρονικά διαρκεί όσο τρείς τελείες (dots)
2. Το κενό μεταξύ των ήχων του ίδιου γράμματος διαρκεί χρόνο ίσο με το χρόνο μιας τελείας
3. Το κενό μεταξύ των γραμμάτων είναι ίσο με τρείς τελείες
4. Το κενό μεταξύ των λέξεων διαρκεί χρόνο ίσο με επτά τελείες
   

Επικοινωνία στενού εύρους συχνότητας (narrow bandwidth) – Χρησιμοποιεί 100-150 Hz εύρους εκπομπής, ενώ η επικοινωνία φωνής SSB χρησιμοποιεί 2.400 Hz

1. Περισσότεροι σταθμοί στην ίδια συχνότητα (με τη χρήση «στενών» φίλτρων στο δέκτη)
2. Κάλυψη μεγαλύτερων αποστάσεων με την ίδια ισχύ εκπομπής
3. Απλούστερα κυκλώματα πομποδεκτών
4. Κατάλληλο για εκπομπές QRP (χαμηλής ισχύος)
   

Ο κώδικας Μορς στα Ελληνικά
Η διάταξη των σημάτων Μορς στο ελληνικό αλφάβητο είναι ως εξής:
Α=.-
B=-...
Γ=--
Δ=-..
Ε=.
Ζ=-..
Η=....
Θ=-.-.
Ι=..
Κ=-.-
Λ=.-..
Μ=--
Ν=-.
Ξ=-..- .
Ο=---
Π=.--.
Ρ=.-.
Σ=...
Τ=-
Y=-.--
Φ=..-.
Χ=----
Ψ=--.-
Ω=.--

Αριθμοί

1=.----
2=..---
3=...--
4=....-
5=.....
6=-....
7=--...
8=---..
9=----.
10=-----


Επιμέλεια
Βαδράτσικας Χρήστος