Ο κολοσσός της Ρόδου η κατασκευή

 

Το βάθρο του αγάλματος ήταν από λευκό μάρμαρο. Τα πόδια του Κολοσσού ήταν ενωμένα. Μετά την αγκύρωση των πελμάτων του αγάλματος στο βάθρο ύψους 12 μέτρων, κατασκεύασαν έναν τεράστιο σκελετό από πέτρινα υποστυλώματα και σιδερένιες ράβδους, πάνω στον οποίο προσαρμόστηκαν χυτά μπρούντζινα φύλλα.

Η γιγαντιαία μορφή, που ολοκληρώθηκε σε 12 χρόνια, καλύφθηκε με μπρούντζινη επένδυση. Όταν απομακρύνθηκε ο βοηθητικός τεχνητός γήλοφος που περιέβαλλε το άγαλμα, και ο Ήλιος αποκαλύφθηκε στους κατοίκους της Ρόδου,. Είχε επίσης πάρει αποτελεσματικά μέτρα κατά του κινδύνου των ισχυρών ανέμων, που θα μαστίγωναν την εύθραυστη κατασκευή.

Ο Φίλων ο Βυζάντιος αναφέρει ότι χρησιμοποιήθηκαν 15 τόνοι από μπρούντζο και 9 τόνοι σιδήρου. Υπολογίζεται, όμως, ότι οι αληθινές ποσότητες ήταν πολύ μεγαλύτερες. Λαμβάνοντας υπ`όψιν ότι το Άγαλμα της Ελευθερίας στην Νέα Υόρκη έχει το ίδιο περίπου μέγεθος και βάρος 225 τόνους, ο Κολοσσός πρέπει να είχε ανάλογο βάρος.

Ο Κολοσσός ήταν κατασκευασμένος από ορείχαλκο και είχε ύψος 70 πήχεις, δηλαδή  30-32 μέτρα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει  χαρακτηριστικά: «...ακόμα και σωριασμένος στο έδαφος, παραμένει ένα θαύμα. Λίγοι άνθρωποι μπορούν να αγκαλιάσουν με τα μπράτσα τους τον αντίχειρα αυτής της μορφής, που τα δάχτυλά της είναι μεγαλύτερα από τα περισσότερα αγάλματα». Οι Ρόδιοι διέθεταν την κατάλληλη τεχνολογία για την κατασκευή ογκωδών, κολοσσιαίων  ορειχάλκινων αγαλμάτων, όπως έχει φανεί από ανασκαφές χυτηρίων  στην πόλη της Ρόδου. Ο Κολοσσός θα πρέπει να κατασκευάστηκε τμηματικά από ορειχάλκινα ελάσματα ύψους μέχρι 15 μέτρων τα οποία θα στερεώνονταν εσωτερικά με οπές. Εσωτερικά θα πρέπει να είχε γεμιστεί με σιδερένιες ράβδους και πέτρες. Το κεφάλι του είναι πιθανό να έμοιαζε  με το κεφάλι κολοσσικού αγάλματος του θεού Ήλιου που εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου και το οποίο φέρει οπές για να στερεωθούν μεταλλικές ακτίνες. Για λόγους στατικούς το δεξί χέρι του αγάλματος είναι πιθανόν να  ήταν στερεωμένο στο κεφάλι, ενώ από στην άλλη πλευρά θα πρέπει να αντιστάθμιζε το βάρος μανδύας μακρύς.  Όλες οι μαρτυρίες δείχνουν τον θαυμασμό και την εντύπωση των αρχαίων σχετικά με το μέγεθος.Ο Αντίπατρος της Σιδώνας (2ος αιώνας μ.Χ.), συγγραφέας ελληνοφοινικικής καταγωγής, συμπεριέλαβε τον Κολοσσό στον κατάλογό του με τα επτά θαύματα.

Το άγαλμα είχε ανατεθεί στο γλύπτη Χάρη από τη Λίνδο και χρειάστηκε περίπου 12 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, τα άκρα του αγάλματος είχαν κατασκευαστεί σε κομμάτια. Η κατασκευή του ξεκίνησε από μια μαρμάρινη βάση, στο οποίο σταθεροποιήθηκαν τα πόδια και οι αστράγαλοι. Τα εναπομείναντα μέρη του σώματος προστέθηκαν σταδιακά, με αυτά που βρίσκονταν ήδη στη θέση τους να έχουν μαζεμένο χώμα πάνω τους, ώστε η δουλειά να μπορεί να συνεχιστεί στο επίπεδο του εδάφους. Από ότι φαίνεται, ένας λόφος από χώμα πρέπει να είχε συσσωρευτεί γύρω από το άγαλμα, ο οποίος μέχρι τη στιγμή που το άγαλμα ολοκληρώθηκε πρέπει να είχε ύψος περίπου 30 μέτρων. Το κεφάλι του Ήλιου ήταν πιθανότατα στεφανωμένο με ακτίνες φωτός, όπως είναι το κεραμικό κεφάλι του Ήλιου, που βρίσκεται στο Μουσείο της Ρόδου. Στο δεξί του χέρι ο θεός κρατούσε μια δάδα, που χρησιμοποιούταν σαν ορόσημο για τους ναυτικούς. Οι περισσότερες από τις πληροφορίες που έχουμε για τη στάση του αγάλματος προκύπτουν από συγγραφείς και αναπαραστάσεις που χρονολογούνται από τη Βυζαντινή περίοδο και είναι βέβαια προσαρμοσμένες στις Βυζαντινές ιδέες και αισθητική.

Αρκετές υποθέσεις έχουν γίνει σχετικά με το που στεκόταν το άγαλμα. Σύμφωνα με μια άποψη, ήταν τοποθετημένο στην είσοδο του λιμανιού, ώστε τα πλοία να περνούν κάτω από τα πόδια του. Σύμφωνα με άλλους στεκόταν στην περίβολο του Ναού του Ήλιου το οποίο ταυτίζεται με την τοποθεσία στην οποία σήμερα βρίσκεται το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου.

Υπάρχουν επίσης αρκετές θεωρίες σχετικά με το μέγεθος του Κολοσσού. Ταξιδιώτες που είχαν επισκεφθεί τη Ρόδο μας πληροφορούν ότι είχε ύψος 31-32 μέτρων. Σύμφωνα με τις περιγραφές τους υπήρχε χώρος για 12 άτομα στο στήθος του, το κεφάλι του είχε το μήκος ενός ανθρώπου, η μύτη του είχε μήκος 30 εκατοστά και τα νύχια των δακτύλων του 15 εκατοστά. Ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος, που είδε το άγαλμα στη Ρόδο το 77 π.Χ., μας πληροφορεί ότι κάποιος μπορούσε να τυλίξει το χέρι του γύρω από τον αντίχειρά του. Η εντύπωση που είχε προκαλέσει το άγαλμα στον αρχαία κόσμο αντικατοπτρίζεται σε έναν από τους διάλογους του Λουκιανού. Μας λέει ότι ο Μένιππος, στο δρόμο του προς τον ουρανό, μπορούσε να ξεχωρίσει τη γη μόνο και μόνο επειδή ο Κολοσσός της Ρόδου και ο Φάρος της Αλεξάνδρειας ήταν ορατά από τα σύννεφα.

Ο Κολοσσός στεκόταν στην αρχική του θέση για συνολικά 56 χρόνια, μέχρι που το 227/6 π.Χ. κατεδαφίστηκε από έναν σεισμό. Παρόλο που οι Ρόδιοι στην πραγματικότητα συγκέντρωσαν τα απαραίτητα χρήματα για να τον αποκαταστήσουν, στο τέλος δεν τον ξαναέβαλαν στη θέση του, δίνοντας βάση σε έναν μάντη που τους προειδοποίησε ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε πολλές καταστροφές για τον κόσμο του νησιού. Επομένως παρέμεινε για περίπου 800 χρόνια ακριβώς στο σημείο που είχε πέσει και αποτελούσε αξιοθέατο για τους επισκέπτες της Ρόδου.

Επιμέλεια

Βαδράτσικας Χρήστος