Το Facebook στην αρχαιότητα

 

Ερευνες έχουν δείξει ότι στην παλιά Αίγυπτο αναπτύχθηκε το πρώτο Facebook και οι Αρχαιολόγοι θεωρούν τον πάπυρο που ήταν καινοτομία των αρχαίων Αιγυπτίων ώς το πρώτο μέσο κοινωνικής δικτύωσης

 Στην Αρχαία Αίγυπτο  σχετικά λίγοι άνθρωποι ήταν σε θέση να διαβάσουν ή να γράψουν. Εκείνοι που μπορούσαν ήταν σε ένα μεγάλο μέρος των υπαλλήλων που εργάζονταν ως γραφείς στη διοίκηση. Ωστόσο, ήταν επίσης υπεύθυνοι π. χ. για την έκδοση επίσημων εγγράφων για αναλφάβητους. Τα ιερογλυφικά θεωρούνται η παλαιότερη μορφή της ανθρώπινης γραφής. Ωστόσο, ακόμη και μετά από 3,500 χρόνια, δεν έχουν χάσει καθόλου από το μυστήριο τους. Παρά την έντονη απεικόνιση μερικών από τα σύμβολα, ιερογλυφικά δεν ανήκουν εξ ολοκλήρου στο πεδίο της γραφής με εικόνες. Τα σύμβολα των αρχαίων Αιγύπτιων μας συναρπάζουν μέχρι σήμερα. Ωστόσο, εκείνη την εποχή, υπήρχαν πολλά περισσότερα σύμβολα για τους ανθρώπους να θυμούνται από ό, τι τα 24 γράμματα της αλφαβήτου που έχουμε. Αν και κανείς δεν έχει μετρήσει ποτέ τους με τον ακριβή αριθμό, φαίνεται ότι υπάρχουν έως και 700 ιερογλυφικά. Η σημασία τους εξετάζεται σε πολλά διαφορετικά βιβλία.

Ο πάπυρος ήταν κοινό υλικό γραφής σε ολόκληρη την κλασική Αρχαιότητα και κατασκευαζόταν από το φυτό πάπυρος. Τα αρχαιότερα δείγματα παπύρου, με ιερογλυφική γραφή, χρονολογούνται από το 3.000 π.Χ.. Εικονίζονται όμως κύλινδροι από πάπυρο σε παραστάσεις αιγυπτιακών ναών που είναι ακόμη παλαιότερες. Αρχικά οι Έλληνες δεν έκαναν εισαγωγή παπύρου από την Αίγυπτο, αλλά τον αγόραζαν από τους Φοίνικες. Από εκεί, κατά την άποψη μερικών ερευνητών, προήλθε μια άλλη ονομασία του παπύρου, Βίβλος, από μια πόλη της Φοινίκης που ήταν σημαντικό κέντρο εμπορίας παπύρου.
Ο πάπυρος έφθανε στο εμπόριο με τη μορφή ρολών, οι οποίοι τυλίγονταν σε ένα ξύλινο κοντάρι, καθώς είχαν την ελαστικότητα που ήταν αναγκαία για ένα αρχαίο βιβλίο, το οποίο έπρεπε συχνά να ξετυλίγεται και να τυλίγεται.
Πάνω στον πάπυρο έγραφαν κατά στήλες με ένα μυτερό καλάμι βουτηγμένο σε μελάνι, τις περισσότερες φορές μόνο από την εσωτερική όψη και σπανιότερα στις δύο όψεις/

Ο πάπυρος ως υλικό γραφής διαδόθηκε σε όλους τους κατοίκους της Μεσογείου, φυσικά και στην Ελλάδα με την Αίγυπτο όμως να έχει το μονοπώλιο της παραγωγής και της διακίνησής του.

Τα βιβλία από πάπυρο είχαν μορφή κυλινδρική αφού την πλατιά παπύρινη ταινία την τύλιγαν σε ρολό, δίνοντάς της έτσι τη μορφή κυλίνδρου. Το κείμενο στον πάπυρο γραφόταν σε στήλες κάθετες προς το μήκος της ταινίας και καθεμιά από αυτές τις στήλες την έλεγαν σελίδα.
Η χρήση του παπύρου σαν γραφική ύλη διατηρήθηκε ως τον έβδομο αιώνα μετά Χριστόν. Η γη της Αιγύπτου με το ξηρό της κλίμα διατήρησε όλους σχεδόν τους παπύρους που γνωρίζουμε σήμερα.

Από την άλλη πλευρά ένα είδος πρώιμου Facebook έχει ανακαλυφθεί και στην αρχαία Πομπηία

Aρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, ανακάλυψαν σχέδια στους τοίχους των σπιτιών της πόλης που καταστράφηκε από τον Βεζούβιο, στα οποία μπορεί κανείς να εντοπίσει από λογοτεχνικά αποσπάσματα μέχρι χαιρετίσματα σε φίλους!

Η αλήθεια είναι πως η πλειονότητα των μηνυμάτων έχει αμιγώς πολιτικό περιεχόμενο και εντοπίζονται σε πλουσιόσπιτα.

Οι αρχαίες αυτές «αναρτήσεις» γίνονταν από επαγγελματίες ζωγράφους και ξεπερνούν τις 1.000 σε δύο μόνο γειτονιές της πόλης.

«Πρόκειται για ένα πρώιμο σύστημα κοινωνικής δικτύωσης», εκτιμά η αρχαιολόγος Μαρία Βιτάνεν, η οποία υποστηρίζει ότι υπάρχουν ακόμη εκατοντάδες μηνύματα που χρήζουν μελέτης για να εξαχθούν σαφέστερα συμπεράσματα.

Επιμέλεια

Βαδράτσικας Χρήστος