 |
| Σκελετός 800 ετών γερά στερεωμένος στον τάφο του με σιδερένιες ράβδους για να μη βρυκολακιάσει. Βρέθηκε στη Βουλγαρία. |
Σύμφωνα με τις ελληνικές λαϊκές
παραδόσεις, μετατρέπονται σε βρικόλακες οι αδικοσκοτωμένοι, οι ταλαιπωρημένοι,
όσοι μαγεύτηκαν από κακές μάγισσες, όσοι αργούν να ξεψυχήσουν, όσοι δεν
πρόλαβαν να εκπληρώσουν κάποια ιερή υπόσχεσή τους (π.χ. ο Κωνσταντής στο
δημοτικό τραγούδι «Του νεκρού αδερφού») αυτοί που για κάποιο λόγο μένουν
άταφοι, τα μωρά που πέθαναν αβάφτιστα κι αυτοί που πεθαίνουν μόνοι τους τη
νύχτα με πανσέληνο.
Στη Σκύρο και στη Θράκη πίστευαν
ότι βρυκολακιάζουν μόνο οι άταφοι και οι «άψαλτοι». Πολλοί πίστευαν ότι βρυκολακιάζει
και ο νεκρός που τον έθαψαν, ενώ δεν πέρασαν εικοσιτέσσερις ώρες από το θάνατό
του. (Αυτό θυμίζει πολύ τη νεκροφάνεια. Πολλοί άνθρωποι θανατώθηκαν σαν
βρυκόλακες, γιατί «ζωντάνεψαν» ξαφνικά πολλές ώρες μετά το θάνατό τους, ενώ
απλά επανήλθαν από τη νεκροφάνεια). Επίσης πίστευαν και ότι βρυκολακιάζουν και
όσοι περνάει μια γάτα από πάνω τους μόλις ξεψυχήσουν και γι’ αυτό φυλούσαν πολύ
καλά το δωμάτιο του νεκρού, πριν τον πάρουν για την ταφή του.
Για τη μορφή των βρυκολάκων
υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις στον ελλαδικό χώρο. Στη Σκόπελο τους φαντάζονταν
σαν σκελετούς, χωρίς καθόλου σάρκα, στην Αλόννησο πίστευαν ότι έχουν μαύρη και γυαλιστερή
σάρκα που λάμπει στο σκοτάδι, στο Πήλιο τους θεωρούσαν επίσης λαμπερούς και στα
Άγραφα αόρατους εκτός από τις νύχτες με φεγγάρι. Στη Σαμοθράκη το σώμα των
βρυκολάκων ήταν καμωμένο από φωτιά, αλλά οι κάτοικοι πίστευαν επίσης ότι οι
βρυκόλακες μπορεί να είναι σκιές ή και εντελώς αόρατοι. Στις Σπέτσες, στην Ύδρα
και στα Κύθηρα οι βρυκόλακες ήταν κακόσχημοι καμπούρηδες με κατάμαυρα χέρια και
μεγάλα νύχια. Στην Τήνο είχαν τη μορφή του νεκρού, αλλά με μακριά γένια, μακριά
μαλλιά και γαμψά μακριά νύχια. Στη Χίο κυκλοφορούσαν τυλιγμένοι στο σάβανό τους
και είχαν για αρχηγό κάποιον τριπλάσιο σε μέγεθος από τους υπόλοιπους και γύρω
του χοροπηδούσαν οι άλλοι. Στη Λέσβο είχαν πρόσωπο κατακόκκινο και πολύ άγριο και
τα δόντια τους ήταν σαν του σκύλου ή της γάτας. Πολλές φορές τους έβλεπαν να
περπατούν στα τέσσερα και να ουρλιάζουν σαν λύκοι.
Στη Χίο απέφευγαν να κοιτάξουν τη
νύχτα σε καθρέπτη, γιατί, αν το έκαναν, θα έβλεπαν στον ύπνο τους έναν
βρυκόλακα. Στη Λέσβο θα έβλεπες βρυκόλακα, αν σφύριζες μετά τα μεσάνυχτα. Στη
Θάσο εμφανιζόταν στα όνειρα όσων δεν είχαν ήσυχο ύπνο και τους τυραννούσαν και
γι’ αυτό τους ονόμαζαν και Βραχνάδες. Στη Σκιάθο πίστευαν ότι ο βρυκόλακας
κυνηγάει μόνο τους συγγενείς του. Στην Αμοργό πίστευαν ότι τα τέρατα αυτά τρώνε
και κρέας: επιτίθονταν στα κοπάδια των βοσκών, έμπαιναν στα σπίτια και έτρωγαν
ό,τι φαγώσιμο έβρισκαν κι έπιναν ακόμη και νερό (γι’ αυτό το λόγο δεν έπρεπε να
έχουν ένα ποτήρι νερό δίπλα τους, όταν κοιμούνταν). Στις παλιές εποχές, στη Χίο
υπήρχε τόσο μεγάλος φόβος για τους βρυκόλακες, ώστε κανείς δεν τολμούσε να βγει
έξω τη νύχτα μόνος του, αλλά πάντα με παρέα. Ίσως στην πεποίθηση αυτή να έχει τις
ρίζες της η λαϊκή ρήση ότι «οι Χιώτες πηγαίνουν πάντα δυο – δυο».
Στα νεκροταφεία της Ελλάδας έχουν
βρεθεί εκατοντάδες λείψανα καρφωμένα στο φέρετρό τους, για να μη βρυκολακιάσουν
και βγουν από τον τάφο τους. Το 1960 ανακαλύφθυηκε στη Μυτιλήνη ένας σκελετός
γερά στερεωμένος στο χώμα με ατσαλόπροκες πολύ μεγάλης διαμέτρου. Το 1990 σε αρχαιολογικές
ανασκαφές στην Άνω Σκάλα Λέσβου ανακαλύφθηκε ένα τουρκικό νεκροταφείο του 19ου
αιώνα, στο οποίο υπήρχε το λείψανο κάποιου μωαμεθανού που είχε θαφτεί καρφωμένος
στο λαιμό, στα χέρια, στη λεκάνη και στους αστραγάλους με μεγάλα καρφιά σαράντα
εκατοστών. Παρόμοια ευρήματα έχουν ανακαλυφθεί στη Ναύπακτο, στην Άρτα, στη
Ζάκυνθο και στη Δράμα.
Τα ευρήματα αυτά φυσικά αποδεικνύουν
τη βαθειά πίστη στην ύπαρξη των βρυκολάκων και στην ανάγκη αντιμετώπισής τους.
Επιμέλεια
Πέτρος Βιτόπουλος.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου