 | |
| Ολυμπιάδα, Χρυσό περίαπτο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης |
Η Ολυμπιάδα ήταν πριγκίπισσα των
Μολοσσών της Ηπείρου, κόρη του Βασιλιά Νεοπτόλεμου B´,
σύζυγος του Βασιλιά Φιλίππου Β´ των Μακεδόνων, και μητέρα του Μεγάλου
Αλεξάνδρου.
Γεννήθηκε στην Αρχαία Πασσαρώνα (Νομός Ιωαννίνων) το έτος 373 π.Χ.,
μεγάλωσε στο Αρχαίο Όρραον (Νομός Πρέβεζας), έζησε ως σύζυγος του Φιλίππου Β´
στην Πέλλα και στις Αιγές (σήμερα Βεργίνα) και δολοφονήθηκε με λιθοβολισμό στην
Πύδνα με εντολή του Κάσσανδρου το έτος 316 π.Χ.
H
Ολυμπιάδα χαρακτηριζόταν για τη μεγάλη της προσωπικότητα και είχε μεγάλη
συμμετοχή στη διαμόρφωση πολλών ιστορικών γεγονότων της εποχής της. Το όνομα της,
σύμφωνα με τον ιστορικό W. Heckel, ήταν Πολυξένη όταν ήταν παιδί, Μυρτάλη όταν
παντρεύτηκε, και, μετά τη νίκη του Φίλιππου στους Ολυμπιακούς αγώνες του 356
π.Χ., μετονομάστηκε και Ολυμπιάδα. Την έλεγαν επίσης και Στρατονίκη.
Όταν ήταν έντεκα χρόνων, πέθανε ο
πατέρας της Νεοπτόλεμος Β´ και το θρόνο πήρε ο θείος της, Αρύββας, ο οποίος
παντρεύτηκε την ορφανή ανεψιά του και μεγαλύτερη αδελφή της, Τρωάδα, 16 ετών
τότε. Ο ορφανός αδελφός της, Αλέξανδρος, ήταν τότε μόλις ενός έτους. Ήταν η
εποχή που η Ήπειρος είχε απαλλαγεί από το πνεύμα της τοπικής περιχαράκωσης και
βρίσκονταν σε αναγεννητική περίοδο σε όλους τους τομείς. Πιθανολογείται ότι ο
Αρύββας με τη μικρή σύζυγό του Τρωάδα και την κουνιάδα του Μυρτάλη διέμεναν
στην Αρχαία Αμβρακία του Ν. Άρτας και Αρχαίο Όρραον του Ν.Πρέβεζας. Η Μυρτάλη -
Ολυμπιάδα από τα παιδικά της χρόνια έτυχε ιδιαίτερης μόρφωσης πέρα από απλή
μάθηση και γραφή. Νωρίς διακρίθηκε για το ανήσυχο και ανικανοποίητο πνεύμα της,
τις μεταφυσικές της ανησυχίες και τη δίψα να μάθει περισσότερα για τα μυστήρια
της ζωής και του θανάτου. Μυήθηκε στα ιερατικά μυστικά στο Μαντείο της Δωδώνης,
το οποίο και υπηρέτησε για χρόνια, ενώ ήταν μυημένη και στα Βακχικά Μυστήρια.
Ήταν ιέρεια των Καβειρίων Μυστηρίων της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε και ερωτεύτηκε
τον Φίλιππο Β'.
Με τον σύζυγό της έζησε για είκοσι
χρόνια (357 π.Χ.-337 π.Χ.). Ο Φίλιππος, βέβαια, σύμφωνα με τα κρατούντα της εποχής,
πήρε πολλές γυναίκες που δεν ήταν Μακεδόνισσες, εκτός της τελευταίας, της
Κλεοπάτρας. Όταν μπήκε στη Μακεδονική αυλή, βρήκε από αυτές τη Φίλιννα με το
γιο της, Αριδαίο, και τη θυγατέρα της Αυδάτας, Κυνάνη. Η Ολυμπιάδα ήταν η πιο
μορφωμένη από όλες όσες παντρεύτηκε ο Φίλιππος και από όλες γενικά τις
Μακεδόνισσες αρχόντισσες. Εξασκούσε μια απαράμιλλη γοητεία με την ομορφιά της,
τη μόρφωση και τη σοβαρότητά της. Θυσίαζε πολλά για την ακόρεστη φιλαρχία της,
εκτός από τη ζωή ή τη φήμη του γιου της, Αλέξανδρου, που αγαπούσε παθολογικά. Ωστόσο,
είχε και πολλές αρετές.
Οι σχέσεις της με τον Φίλιππο
μέχρι το 337 π.Χ., οπότε και αυτός παντρεύτηκε τη Μακεδόνισσα Κλεοπάτρα, ανεψιά
του στρατηγού Άτταλου, ήταν κατά κανόνα αρμονικές και γι’ αυτό ο Φίλιππος της
εμπιστευόταν τη διακυβέρνηση του κράτους, όταν απουσίαζε στις συχνές και
μακρόχρονες εκστρατείες του. Η Ολυμπιάδα είχε δημιουργήσει στην αυλή δικό της
κύκλο ευνοουμένων και ίδρυσε την Ηπειρωτική Συμμαχία ή Συμμαχία Απειρωτάν, η
οποία διήρκησε από το 336 π.Χ. μέχρι το 328 π.Χ.
Το 323 π.Χ. πληροφορήθηκε το
θάνατο του γιου της, του Μ. Αλεξάνδρου. Η είδηση αυτή τη συγκλόνισε βαθιά. Ποτέ
δεν δέχτηκε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε από φυσιολογικό θάνατο και θρηνούσε
ακόμα που μάθαινε ότι έμενε άταφος στη Βαβυλώνα επί δύο χρόνια, εξαιτίας των
άγριων αγώνων διαδοχής των στρατηγών του. Η οργή της μεγάλωσε, όταν ο
Μακεδονικός στρατός της Ασίας αναγόρευσε βασιλιά τον διανοητικά καθυστερημένο
γιο του Φιλίππου – από τη Φίλιννα – ως Φίλιππο Αριδαίο, τον οποίο παντρεύτηκε η
φιλόδοξη κόρη της Κυνάνης, Ανταία-Ευρυδίκη, για να εξυπηρετήσει τους φιλόδοξους
σκοπούς της. Ο νεογέννητος γιος του Μεγάλου Αλέξανδρου και της Ρωξάνης,
Αλέξανδρος Δ', αναγορεύτηκε συμβασιλιάς. Η αχαλίνωτη φιλοδοξία της Ευρυδίκης
ανησυχούσε την Ολυμπιάδα, που φοβόταν για τη ζωή του εγγονού της. Έπεισε τη
Ρωξάνη να καταφύγει στην Ήπειρο, στην οποία είχε καταφύγει και η ίδια και την
κυβερνούσε σαν βασίλισσα. Εκεί βρήκε προστασία και η κόρη του Φιλίππου Β´ και
της Νικησίπολης, η Θεσσαλονίκη, για την οποία η Ολυμπιάδα έτρεφε αγάπη και
στοργή, αφού την ανάθρεψε σαν δικό της παιδί, διότι είχε μείνει ορφανή είκοσι
μόλις μέρες μετά τη γέννηση της.
Στο μεταξύ μαίνονταν οι πόλεμοι
των επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου για το ποιος θα ήταν ο διάδοχός του. Ένας από τους
επιγόνους, ο Κάσσανδρος, έγινε κυρίαρχος στρατηγός στη Μακεδονία και ο Φίλιππος
Αρριδαίος με την Ευρυδίκη συμμάχησαν μαζί του και τον ανακήρυξαν επιμελητή του
Μακεδονικού θρόνου. Η Ολυμπιάδα, βλέποντας να κινδυνεύουν τα συμφέροντα του
εγγονού της, Αλεξάνδρου Δ', εγκαταλείπει την Ήπειρο και εκστρατεύει στη
Μακεδονία. Σε σύγκρουση με τα στρατεύματα της Ευρυδίκης και του Αρριδαίου, οι
τελευταίοι αιχμαλωτίζονται από τη γηραιά βασίλισσα και θανατώνονται άγρια. Ο
Κάσσανδρος, απασχολημένος την εποχή εκείνη στην Αθήνα, κατευθύνεται εναντίον
της Ολυμπιάδας, η οποία καταφεύγει στην οχυρωμένη παραθαλάσσια πόλη του
Θερμαϊκού κόλπου Πύδνα, έχοντας μαζί της το μικρό Αλέξανδρο Δ´, τη Ρωξάνη, τη
Θεσσαλονίκη και πολλούς πιστούς της. Μετά από επτάμηνη στενή πολιορκία, η Ολυμπιάδα
συνθηκολόγησε για να σώσει τον εγγονό της. Ο Κάσσανδρος, αθετώντας την υπόσχεσή
του, έβαλε τους ανθρώπους του να τη σφάξουν – κατ' άλλους κάλεσε όλους τους
εξαγριωμένους συγγενείς των δολοφονηθέντων από την Ολυμπιάδα, να τη
λιθοβολήσουν, "αφήνοντας άταφο το πτώμα της να σαπίσει". Σήμερα
πιθανολογείται ότι ο τάφος της βρίσκεται στόν τύμβο "Τούμπα" στό
μακρύγιαλο της Πύδνας, αλλά δεν έχει ακόμα ανασκαφεί.
Επιμέλεια
Πέτρος Βιτόπουλος
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου