Open design: δημιουργικές πρωτοβουλίες στον ανοικτό σχεδιασμό και την ανοικτή κατασκευή

 

Μετά την ανοικτή γνώση, το ελεύθερο περιεχόμενο και το ανοικτό λογισμικό, έχουν αρχίσει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους και νέες πρωτοβουλίες στον τομέα του ανοικτού σχεδιασμού και της ανοικτής κατασκευής.

Από την ανοικτή παραγωγή άυλου αγαθού περνάμε σταδιακά, πλέον, και στην ανοικτή παραγωγή υλικών αγαθών, η οποία διέπεται από τις ίδιες αρχές ανοικτότητας και αξιοποιεί στο έπακρο την εμπειρία, τις πρακτικές και την τεχνογνωσία που αποκτήθηκε μέχρι στιγμής στους άλλους τομείς.

Παράλληλα, οι εξελίξεις στη 3D εκτύπωση είναι ραγδαίες τα τελευταία χρόνια και έχουν συνεισφέρει, με τη σειρά τους, σημαντικά στην εμφάνιση και την αύξηση των κοινοτήτων ανοικτού σχεδιασμού και παραγωγής, ενισχύοντας τη συνεργασία, αυξάνοντας την ταχύτητα και την ευκολία και χαμηλώνοντας το κόστος παραγωγής στην περίπτωση της ανοικτής κατασκευής. Ενισχύοντας την ανοιχτή πρόσβαση στις τεχνολογίες και την συλλογική παραγωγή, έχει δημιουργηθεί παγκοσμίως ένα δίκτυο μονάδων Fab Labs, με στόχο την έρευνα και τον καινοτόμο και συλλογικό σχεδιασμό για την προβολή νέων μοντέλων ανοικτής παραγωγής και οικονομίας. Τα Fab Labs προωθούν τη διάδοση ψηφιακών εργαλείων σχεδιασμού και παραγωγής μικρής κλίμακας, θέλοντας, ιδανικά, να μετατρέψουν τους καταναλωτές σε παραγωγούς.

Πέρα από αυτό το διεθνές δίκτυο εργαστηρίων Fab Labs, όμως, υπάρχουν και αρκετές νέες διαδικτυακές πλατφόρμες που βασίζονται σε αυτές τις αρχές και προωθούν τον ανοικτό σχεδιασμό και την ανοικτή κατασκευή. Μία από αυτές είναι το OpenDesk, η οποία εδρεύει στη Μ. Βρετανία και υποστηρίζεται από μία διεθνή και ευρεία κοινότητα σχεδιαστών και κατασκευαστών. Η εταιρεία ιδρύθηκε έπειτα από μία επιτυχημένη εκστρατεία crowdfunding, ενώ ιδιοκτήτες, πέρα από ιδιωτικούς επενδυτές, είναι και πολλά από τα μέλη της κοινότητας των σχεδιαστών, των κατασκευαστών και των καταναλωτών. Με μία συνεχώς αυξανόμενη συλλογή σχεδίων και με ένα δίκτυο 200 κατασκευαστών από 37 χώρες, η εταιρεία OpenDesk αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα, δημιουργώντας μια παγκόσμια αγορά για αγαθά ανοικτής κατασκευής, καθώς, ήδη, γνωστοί οργανισμοί, όπως η Greenpeace, έχουν εξοπλίσει τα γραφεία τους με σχέδια OpenDesk. Η σειρά επίπλων OpenDesk διατίθενται δωρεάν με άδειες Creative Commons, ο καταναλωτής έχει ανοικτή πρόσβαση στο πρωτότυπο σχέδιο, ενώ όλα τα έπιπλα έχουν σχεδιαστεί με λογισμικό ανοικτού κώδικα. Στη συνέχεια, ο καταναλωτής επιλέγει αν θα κατασκευάσει το προϊόν ο ίδιος ή θα το αναθέσει σε κάποιον κατασκευαστή της κοινότητας OpenDesk, ο οποίος θα του το αποστείλει μη συναρμολογημένο και με χαμηλό κόστος παραγωγής.

Τρεις από τους ιδρυτές του OpenDesk συμμετείχαν και στην πρωτοβουλία WikiHouse, η οποία αφορά στο σχεδιασμό και την κατασκευή κτηρίων που βασίζονται στην πράσινη κατασκευή. Στο Wikihouse ο χρήστης έχει ανοικτή πρόσβαση στα σχέδια των κτηρίων, τα οποία διατίθενται με άδειες Creative Commons, τα οποία μπορεί στη συνέχεια να επεξεργαστεί με το πρόγραμμα για 3D σχεδιασμό SketchUp και, στο τέλος, να δημιουργήσει μία κατασκευή αντικολλητών (κόντρα-πλακέ), η οποία βασίζεται στις αρχές της Κορεάτικης αρχιτεκτονικής και δεν απαιτεί ιδιαίτερες κατασκευαστικές γνώσεις.

Μία ακόμη διαδικτυακή πλατφόρμα ανοικτού σχεδιασμού και κατασκευής είναι και το SketchChair που επιτρέπει στο χρήστη να σχεδιάσει και να κατασκευάσει την καρέκλα της αρεσκείας του με εργαλείο ανοικτού λογισμικού. Το SketchChair δημιουργήθηκε, επίσης, έπειτα από εκστρατεία crowdfunding, έπειτα από πρωτοβουλία του Diatom. Το SketchChair δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να αποθηκεύσουν στη διαδικτυακή πλατφόρμα τα σχέδιά τους, διαθέτοντάς τα δωρεάν με άδειες CreativeCommons, αλλά και να τροποποιήσουν σχέδια άλλων χρηστών για ένα πιο προσωποποιημένο αποτέλεσμα.

Το Thingiverse είναι μία πλατφόρμα, η οποία προωθεί την 3D εκτύπωση, καλώντας τον χρήστη να σχεδιάσει ένα 3D αγαθό και να το προβάλει μέσω της πλατφόρμας αυτής, παρέχοντας ανοικτή πρόσβαση στο σχέδιο με άδειες CreativeCommons. Και σε αυτήν την πρωτοβουλία, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει το πρωτότυπο σχέδιο του προϊόντος, προκειμένου να ανταποκρίνεται στο προσωπικό του γούστο.

Πηγή ΕΛΛΑΚ